Эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлал нь даатгуулагчдын ердийн өвчин, ахуйн болон үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчин, хурц хордлогын улмаас хөдөлмөрийн чадвараа алдсан шалтгаан, хувь хэмжээ, хугацаа болон хөдөлмөрийн тусгай нөхцөл тогтоох мэргэжлийн үйл ажиллагаа юм.
Энэ ажлыг нийгмийн даатгалын байгууллагуудын дэргэдэх орон тооны бус эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комисс эрхлэн гүйцэтгэдэг.
2013 онд аймаг, дүүргийн болон сумын нийт 32 эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комиссоор 107674 даатгуулагч хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь, хугацаа, 155 даатгуулагч хөдөлмөрийн тусгай нөхцөл тогтоолгосон байгаа нь нийт хүн амын 3,7 хувь, хөдөлмөрийн насны хүн амын 5,7 хувь, эдийн засгийн идэвхитэй хүн амын 9,5 хувийг эзэлж байна.
Улсын хэмжээнд 810,5 мянган даатгуулагч нийгмийн даатгалд даатгуулан ажиллаж байгаа нь нэг хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд 7,5 даатгуулагч ногдож байна.
Эдгээр хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь, хугацаа тогтоолгогчдыг өвчний олон улсын ангилалаар авч үзвэл Сэтгэцийн эмгэг 18,8 хувь, Мэдрэлийн өвчин 13,1 хувь, ахуйн осол гэмтэл 10,8 хувь, цусны эргэлтийн системийн өвчин 9,5 хувь, нүдний өвчин 9,0 хувиар хамгийн олон тохиолдол бүртгэгдэж байгаа бөгөөд нийт хөдөлмөрийн чадвар алдалтын 61,2 хувийг дээрх таван төрлийн өвчлөл эзэлж байна. Харин хамгийн цөөн тохиолдол нь эмэгтэйчүүдийн өвчин төрөх ба төрсний дараах хүндрэл 0,03 хувийг эзэлж байна.
Хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хамгийн олон тохиолдол бүртгэгдэж байгаа аймгуудыг авч үзвэл Баян-Өлгий аймгийн нийт хүн амын 6,6 хувь, Завхан аймгийн нийт хүн амын 6,3 хувь, Дорнод аймгийн нийт хүн амын 5,9 хувь, Говь-Алтай аймгийн нийт хүн амын 5,5 хувь, Хөвсгөл аймгийн нийт хүн амын 5,0 хувь Увс аймгийн нийт хүн амын 4,8 хувь нь хөдөлмөрийн чадвараа алдсан байгаа нь анхаарал татаж байна.
Харин сүүлийн таван жилийн статистикаас авч үзвэл мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний улмаас хөдөлмөрийн чадвар алдалт тогтмол буурч буй үзүүлэлт ажиглагдаж байна.
Цаашид магадлалын ажлыг сайжруулах, боловсронгуй болгох, иргэд даатгуулагчдын хөдөлмөрийн чадвар алдалтыг нөхөн сэргээх, эмчлэн эрүүлжүүлэх ажлыг зөвхөн эрүүл мэндийн яамны харъяа байгууллагуудын асуудал биш энэ талаар нийгмийн хамгааллын байгууллагууд хамтран ажиллах шаардлагатайг харуулж байна.
